Drug allergy: แพ้ยา หรือไม่ ดูยังไง วิธีแก้ไขเบื้องต้นก่อนแพทย์ ทำอย่างไร

ผิวหนัง

4 สิงหาคม 2005


ภาวะแพ้ยา เกิดได้บ่อย พบได้ ประมาณร้อยละ 1-5 ส่วนใหญ่เกิดจากปฏิกริยาไวเกิน( Hypersensitivity ) ของร่างกายต่อยาที่ใช้ อาจเกิดทันที ในเวลาไม่กี่นาที หรืออาจจะภายหลังได้
หรืออาจจะเคยรับประทานยาชนิดนี้มาก่อน แล้วไม่แพ้ แต่ในระยะเวลาต่อมา เกิดอาการแพ้ได้ ดังนั้นอย่าได้ชะล่าใจ นะครับว่า ตั้งแต่เกิดมา ไม่เคยแพ้ยา แต่มาระยะหลัง ( แก่ขึ้น ) จะมาแพ้ยาตัวนี้ได้
กลุ่มยาที่มักทำให้เกิดการแพ้ได้บ่อย
1. กลุ่ม Penicillin เช่น Amoxycillin,Cloxacillin,Dicloxacillin ซึ่งมักเป็นยาแก้อักเสบ ที่ใช้ฆ่าเชื้อโรค แกรมบวก
แพทย์มักจะใช้รักษาการติดเชื้อของระบบหายใจ ผิวหนัง เช่น ไข้หวัด ปอดบวม แผลอักเสบผิวหนัง แผลฝีหนอง ฯลฯ
2. กลุ่ม Sulpha เช่น Bactrim ใช้รักษาฆ่าเชื้อโรคแกรมลบ ในระบบทางเดินอาหาร ระบบปัสสาวะ เช่น ท้องเสีย อาหารเป็นพิษ ท่อปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
3. กลุ่ม NSAID ( non-steroidal antiinflammatory drug) เช่น Brufen , Aspirin , Indomethacin ใช้รักษาโรคทางกระดูกและข้อ เช่น กล้ามเนื้ออักเสบ เก๊าซ์ เส้นเอ็นอักเสบ ปวดหลัง
4. กลุ่ม Barbiturate ใช้ในโรตลมชัก

ลักษณะอาการที่พบ

– ถ้าเป็นการแพ้ครั้งแรก มักเกิดผื่นแดงแบบจุดแดง คัน ( maculopapular rash) เกิดหลังกินยาประมาณ 1-2 สัปดาห์ แต่ถ้าได้รับซ้ำอีก อาจเกิดผื่นได้เร็วขึ้น แต่อาจรุนแรงมากขึ้น จนเป็นปื้นแดงทั่วตัว แบบ erythema rash ถ้ารุนแรงมาก อาจมีอาการทางร่างกาย เช่น ไข้ต่ำๆ ปวดตามตัว คลื่นใส้ อาเจียนได้
– อาจพบลักษณะอาการแพ้ยา โดยมีผื่นแบบอื่นๆ ได้ เช่น ลมพิษ(urticaria) รอยจ้ำช้ำเฉพาะที่( fixed drug eruptions) ภาวะไวต่อแสงแดด (Phtosensitivity) ผนังเส้นเลือดอักเสบ(vasculitis) ฯลฯ

แนวทางการรักษา ก่อนไปพบแพทย์ 

  1. ถ้าสงสัย หยุดใช้ยาทันที และพบแพทย์ที่รักษาและให้ยา จะเป็นวิธีที่ดีที่สุด เพราะแพทย์จะทราบว่าให้ยาอะไรแก่ท่าน และถ้าไม่สะดวก ควรพบแพทย์ที่ใกล้ที่สุดก่อน และนำยาที่รักษาไปด้วย ถ้าทราบชื่อยายิ่งเป็นประโยชน์ต่อการรักษา
  2. ถ้ามี่ยาแก้แพ้ หรือแก้คัน เช่น Chorpheniramine, Actifed, Atarax อาจรับประทานก่อน 1 เม็ดทันที ก่อนพบแพทย์เพื่อป้องกันมิให้อาการแพ้ลุกลาม
  3. ทายาแก้แพ้ เช่น Stroid cream ,Calamine lotions กรณีที่คันมากๆ ก่อนพบแพทย์ เพื่อป้องกันการเกาให้เกิดเป็นแผล
  4. เมื่อพบแพทย์ แพทย์มักให้ยาในกลุ่ม Antihistamine,Steroid ทั้งในรูปของยารับประทานหรือยาฉีด หรือให้นอน รพ. เพื่อสังเกตอาการ กรณีที่อาการแพ้รุนแรงมาก

Related